Xác định việc xây dựng và thực hiện tốt quy chế dân chủ (QCDC) ở cơ sở vừa là nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn, vừa là phương thức để công đoàn thực hiện đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, CNVCLĐ; đồng thời cũng là tiền đề quan trọng trong việc tham gia thực hiện các nhiệm vụ chính trị ở mỗi cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp; góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Lâm Đồng. Các cấp công đoàn trong tỉnh đã chủ động tham gia và phối hợp với chính quyền, chuyên môn, các đoàn thể chính trị - xã hội xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở, phát huy tốt dân chủ trong các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp; đạt được nhiều kết quả tích cực.
Hằng năm, 100% ban chấp hành CĐCS tham gia với thủ trưởng cơ quan, đơn vị rà soát, sửa đổi bổ sung các quy chế, quy định nội bộ của cơ quan, đơn vị như: quy chế thực hiện dân chủ; quy chế làm việc; quy chế chi tiêu nội bộ; quy chế phối hợp giữa thủ trưởng cơ quan, đơn vị với ban chấp hành CĐCS; quy định về khen thưởng, sử dụng quỹ phúc lợi… Đồng thời ban chấp hành CĐCS tổ chức cho công chức, viên chức, người lao động tham gia góp ý vào dự thảo các quy chế, quy định nội bộ; tổng hợp ý kiến để trao đổi với thủ trưởng cơ quan, đơn vị trước khi đưa ra xin ý kiến tại hội nghị cán bộ công chức, viên chức.
Hằng năm 100% các CĐCS cơ quan hành chính Nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh phối hợp với thủ trưởng cơ quan, đơn vị tổ chức hội nghị cán bộ, công chức, viên chức theo quy định. Ban chấp hành CĐCS các cơ quan, đơn vị chỉ đạo hướng dẫn Ban Thanh tra nhân dân xây dựng chương trình công tác hằng năm như: giám sát việc thực hiện nội quy, quy chế và nghị quyết hội nghị cán bộ công chức, viên chức của cơ quan, đơn vị; giám sát thực hiện chế độ, chính sách đối với CNVCLĐ; giám sát thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, sử dụng tài chính của cơ quan, đơn vị… Đại diện Ban chấp hành CĐCS tham gia các hội đồng tại cơ quan, đơn vị để đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp và giám sát việc thực hiện chế độ, chính sách đối với CNVCLĐ như: hội đồng thi đua, khen thưởng; hội đồng xét kỷ luật, nâng lương…
Công đoàn phát huy quyền dân chủ của đoàn viên, CNVCLĐ
Căn cứ quy định pháp luật, ban chấp hành các CĐCS doanh nghiệp chủ động đề xuất, tham gia ý kiến trước khi người sử dụng lao động ban hành các văn bản nội bộ có liên quan đến quyền, lợi ích của người lao động như: nội quy lao động; thang, bảng lương, định mức tiền lương; quy chế nâng lương, quy chế thưởng; quy chế thực hiện dân chủ tại nơi làm việc; kế hoạch công tác an toàn, vệ sinh lao động hằng năm… Phối hợp với người sử dụng lao động tổ chức hội nghị người lao động; hằng năm có trên 95% số doanh nghiệp có tổ chức công đoàn tổ chức hội nghị người lao động; số doanh nghiệp xây dựng quy chế và tổ chức đối thoại đạt trên 85%. Qua hội nghị người lao động và đối thoại tại doanh nghiệp đã kịp thời giải quyết những kiến nghị của người lao động; đồng thời phát huy được những đề xuất của người lao động tham gia xây dựng doanh nghiệp.
Các CĐCS doanh nghiệp chủ động đàm phán, thương lượng để ký kết các bản thỏa ước lao động tập thể, đến hết nay có 372 bản thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp còn hiệu lực (tỷ lệ trên 95%) với nhiều điểm có lợi hơn cho người lao động so với quy định của pháp luật như: hỗ trợ bữa ăn ca hoặc tiền ăn ca, tiền xăng xe, tiền thuê nhà, tiền gửi trẻ; tăng số ngày nghỉ trong dịp Tết; tổ chức tham quan, du lịch…
LĐLĐ tỉnh và các cấp công đoàn trong tỉnh phối hợp với các đơn vị có liên quan thực hiện thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chính sách về BHXH đối với CNVCLĐ; giám sát việc thực hiện QCDC ở cơ sở trong các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Công đoàn các cấp tổ chức và tham gia 598 cuộc giám sát, trong đó cấp tỉnh 58 cuộc, cấp trên trực tiếp cơ sở 224 cuộc, cấp cơ sở 316 cuộc. Hằng năm LĐLĐ tỉnh tham mưu cho Ban Chỉ đạo thực hiện QCDC tỉnh tổ chức tập huấn, tuyên truyền về thực hiện dân chủ tại nơi làm việc cho cán bộ CĐCS và chủ doanh nghiệp; tham mưu kiểm tra thực hiện dân chủ tại một số doanh nghiệp và Ban Chỉ đạo huyện, thành phố.
Thông qua các hoạt động của công đoàn tham gia xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở, quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động cơ bản được đảm bảo; tình hình quan hệ lao động trong các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh được cải thiện, ít có tranh chấp lao động tập thể, lãn công, đình công hay khiếu kiện đông người xảy ra.
Bên cạnh những kết quả nêu trên, việc triển khai xây dựng và thực hiện QCDC tại nơi làm việc ở một số doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước còn hạn chế; sự tham gia và phát huy vai trò đại diện của CĐCS ở đây chưa được hiệu quả. Công tác phối hợp trong thanh tra, kiểm tra và thực hiện chức năng giám sát của công đoàn ở một số nơi còn chưa phát huy hiệu quả nên còn xảy ra tình trạng một vài doanh nghiệp nợ đóng bảo hiểm xã hội làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động; việc kiến nghị và phối hợp với cơ quan quản lý Nhà nước giải quyết các vướng mắc về cơ chế, chính sách liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích của đoàn viên, CNVCLĐ đôi khi chưa kịp thời, hiệu quả chưa cao. Nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế nêu trên là do cán bộ công đoàn ở cơ sở hoạt động không chuyên trách, điều kiện và thời gian dành cho hoạt động công đoàn còn hạn chế; cơ chế, chính sách đảm bảo cho hoạt động của cán bộ công đoàn trong doanh nghiệp chưa được thực hiện nghiêm.
LĐLĐ tỉnh phối hợp với các ngành, kiểm tra thực hiện QCDC trong các doanh nghiệp
Để tiếp tục đẩy mạnh thực hiện quy QCDC ở cơ sở, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, CNVCLĐ, trong thời gian tới, các cấp công đoàn trong tỉnh tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm gồm:
Thứ nhất, các cấp công đoàn phải tiếp tục nắm vững và quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương của Đảng, nhất là Nghị quyết 25 của Ban Chấp hành Trung ương “Về đổi mới công tác dân vận trong tình hình mới” gắn với thực hiện tốt Nghị quyết 02-NQ/TW của Bộ Chính trị “Về đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới”. Tham gia thực hiện tốt Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở; các quy định về giám sát và phản biện xã hội, tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền và hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh theo chức năng nhiệm vụ. Xem đây là cẩm nang trong hoạt động của tổ chức công đoàn hiện nay.
Thứ hai, thực hiện tốt chức năng cơ bản, cốt lõi của tổ chức Công đoàn là đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động trong doanh nghiệp. Coi đây là nội dung then chốt để thu hút đông đảo người lao động tham gia, ủng hộ, tin tưởng và gắn bó với tổ chức Công đoàn. Nâng cao hiệu quả phương thức đối thoại, thương lượng tập thể, xây dựng quan hệ lao động hài hoà, ổn định và tiến bộ tại doanh nghiệp. Quan tâm cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người lao động; huy động các nguồn lực chăm lo cho người lao động, nhất là lao động thu nhập thấp gắn với bảo đảm an sinh xã hội. Nắm chắc tình hình, tham mưu, đề xuất, phối hợp với cơ quan chức năng kịp thời giải quyết các vấn đề bức xúc, mâu thuẫn trong quan hệ lao động, không để nảy sinh các vấn đề phức tạp, ảnh hưởng đến đời sống người lao động, gây mất an ninh trật tự xã hội.
Thứ ba là, tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động nâng cao hiệu quả hoạt động của công đoàn trong cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập, phát huy mạnh mẽ hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân. Triển khai mạnh mẽ nội dung “Công đoàn tham gia cải cách hành chính và xây dựng văn hóa công vụ”; vận động CNVCLĐ ra sức thi đua, phát huy sáng kiến, sáng tạo, cải tiến kỹ thuật, đổi mới tư duy, quy trình làm việc, đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, cải cách hành chính; tích cực tham gia có hiệu quả các phong trào gắn với nhiệm vụ chính trị của mỗi cán bộ, đoàn viên ở từng cơ quan đơn vị như: Phong trào “Tham mưu giỏi, phục vụ tốt”, “Lao động giỏi”, “Lao động sáng tạo”, “Giỏi việc nước, đảm việc nhà”, Phong trào “Cán bộ, công chức, viên chức thi đua thực hiện văn hóa công sở”, Cuộc vận động xây dựng người cán bộ, công chức, viên chức “Trung thành, trách nhiệm, liêm chính, sáng tạo” theo hướng thiết thực, lan toả.
Thứ tư là, tăng cường sự phối hợp với các sở, ban, ngành, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở để triển khai thực hiện dân chủ tại cơ sở. Tiếp tục thực hiện hiệu quả việc giám sát và phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền các cấp, nhất là đối với việc thực hiện dân chủ ở cơ sở; đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, CNVCLĐ.
(Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW về “Tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”)
Phòng dân vận CCQNN, dân tộc và tôn giáo